คน นก ข้าว

ผมได้มีโอกาสไปเยือนบุรีรัมย์เป็นครั้งแรกจากการเชิญของสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย (BCST) ในฐานะวิทยากรผู้ทำหน้าที่ให้ความรู้แก่ชุมชนเกษตกรปลูกข้าวอินทรีย์ในพื้นที่ที่มีนกกระเรียนพันธุ์ไทยอาศัยอยู่ ถือว่าเป็นเกียรติแก่อาชีพคนทำงาน creative และโฆษณาอย่างผมที่ได้แลกเปลี่ยนความรู้กับพี่ๆเกษตรกรและนักอนุรักษ์เป็นครั้งแรก หัวข้อเรื่องที่สอนก็จะเกี่ยวกับการเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตพันธุ์ข้าวอินทรีย์ ทำอย่างไรให้เกษตรกรสามารถสร้างแบรนด์ของตัวเองออกจำหน่ายโดยการทำ packaging ให้น่าสนใจ แน่นอนมันไม่สามารถทำได้ภายใน workshop เดียวแต่อย่างน้อยก็ได้เรียนรู้กระบวนการออกแบบขั้นพื้นฐานโดยครั้งนี้จะเน้นการนำวัสดุธรรมชาติที่หาได้ในท้องถิ่นมาประยุกต์ใช้ได้เอง สิ่งที่ผมเน้นอีกอย่างก็คือการเล่าเรื่องผ่านวัสดุต่างๆเหล่านั้น ช่วงที่ผมไปทำ workshop นั้นเป็นเวลาที่พายุกำลังเข้าทางภาคอีสานซึ่งแล้งมาเป็นปีแล้ว ได้เห็นทุ่งนาเขียวๆสุดลูกหูลูกตาในบรรยากาศที่ฝนตกก็ทำให้รู้สึกสดชื่นหลังจากใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการทำงานอยู่แต่ใน studio มาเป็นเวลานาน ใน blog นี้ผมจะเล่าประสบการณ์จากมุมมองผมใน 3 แง่มุมคือ คน นก และ ข้าว

‍

‍

คน

ด้วยสภาวะของโลกในปัจจุบันนั้นเต็มไปด้วยข่าวร้ายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม ทำให้เราหดหู่กับสิ่งที่รับรู้จากข่าวสารและสื่อต่างๆ แต่ในมุมเล็กๆก็ยังมีคนกลุ่มหนึ่งทั้งภาครัฐ เอกชนและ NGO ช่วยทำในสิ่งที่ดูเหมือนจะสิ้นหวังให้เป็นความจริงได้อย่างน่าทึ่ง คนกลุ่มนี้ช่วยกันสร้างสังคมที่น่าอยู่ขึ้นโดยการพยายามมีชีวิตอยู่โดยไม่เอาเปรียบธรรมชาติและธรรมชาติก็ตอบแทนให้เห็นจากการที่....สามารถเพาะพันธุ์นกกระเรียนไทยที่สูญพันธุ์ไปจากประเทศเรานานกว่า 50 ปี วันนี้พวกมันบินกลับมาอวดโฉมอยู่ในทุ่งนาให้เห็นตัวเป็นๆซึ่งเป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นและน่ายินดีมากๆ ชาวบ้านและเกษตรกรในพื้นที่ก็ให้ความร่วมมือกันเป็นอย่างดีด้วยการทำการเกษตรปลอดสารพิษทั้งที่ตลอดทางที่ผมเปิดวิทยุท้องถิ่นฟังขณะขับรถก็มีแต่โฆษณาปุ๋ยและยาฆ่าแมลงที่เคลมว่าให้ผลดกมาทุกเบรคแบบรัวๆ แผนที่จะให้เกษตรกรทำการทำเกษตรแบบ organic ให้ขยายวงกว้างขึ้นก็เลยยิ่งเป็นเรื่องยากเข้าไปอีก เพราะฉะนั้นเราจึงให้เครดิตกับพี่ๆเหล่านี้มากเพราะเป็นเรื่องที่ต้องใช้เวลาและความอดทนพอสมควร แต่ภาครัฐและ NGO เองก็ช่วยผลักดันกันสุดแรงเช่นการเช่าผืนนาที่นกไปทำรังเพื่อไม่ให้ชาวนาเสียผลประโยชน์ในที่ทำกินของพวกเขาไป

‍

นก

นกกระเรียนพันธุ์ไทยถือว่ามีความสำคัญกับระบบนิเวศในพื้นที่มาก การที่มันกลับมาอยู่ได้เองในธรรมชาตินั้นจึงเป็นเรื่องที่ดีต่อสิ่งแวดล้อม ผมมีโอกาสได้ไปที่ศูนย์อนุรักษ์นกกระเรียนพันธุ์ไทย ห้วยแสงเหนือ อ่างเก็บน้ำห้วยจรเข้มากทั้งที่ฝนก็ยังคงตกต่อเนื่องแต่ไหนๆก็มาถึงที่แล้วต้องมาดูด้วยตาแล้วก็ไม่ผิดหวัง ได้เจอทั้งตัวที่อยู่ในคอกกั้นใกล้ๆ แต่ไฮไลท์คือเมื่อส่องกล้องไปเห็นอีก 3 ตัวยืนสง่าอยู่กลางทุ่งนา ตัวมันสูงมากเมื่อเทียบกับฝูงวัวควายที่ยืนเล็มหญ้าอยู่ข้างๆ ทางนักดูนกบอกผมว่านกกระเรียนเป็นนกขนาดใหญ่ที่สุดในโลกที่ยังบินได้ บางตัวสูงถึง 180 เซ็นติเมตรเลยทีเดียว ซึ่งไม่สามารถถ่ายภาพจากกล้องส่องทางไกลมาให้ดูได้คงต้องไปดูด้วยตาตัวเองกันครับ

‍

‍

ข้าว

จากที่ได้เห็นและสัมผัสในการไปเยือนบุรีรัมย์ครั้งนี้ก็ได้สังเกตว่าสองข้างทางเป็นนาข้าวกว้างไกลสุดลูกหูลูกตา ได้ความรู้มาว่าดินที่นั่นเป็นดินภูเขาไฟมีแร่ธาตุที่อุดมสมบูรณ์ทำให้ข้าวหอมมะลิที่เมืองนี้มีรสชาติหอมอร่อย การที่มีนกกระเรียนมาอยู่ในนาข้าวแบบนี้อันที่จริงก็เป็นปัญหาของชาวนาอยู่เหมือนกันเพราะถ้าไม่ไล่มันไป พื้นที่นั้นๆก็ไม่สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้แต่ทางภาครัฐ เอกชน และสมาคมที่เกี่ยวข้องต่างๆก็เลยขอเช่าที่ตรงไหนก็ตามที่นกไปทำรังก็จะได้เงินชดเชย แบบนี้ชาวนาไม่เดือดร้อนและยังดีใจที่มีนกมาอยู่เพราะจะทำให้การท่องเที่ยวคึกคักขึ้น

นี่ก็คือเรื่องราวความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตที่พึ่งพาอาศัยกันและเติบโตไปพร้อมๆกัน ขาดสิ่งใดสิ่งหนึ่งอีก2สิ่งก็ได้รับผลกระทบไปด้วย ใครมีโอกาสไปเที่ยวบุรีรัมย์ก็อย่าลืมแวะไปดูนกหรือจะปั่นจักรยานเล่นรอบอ่างเก็บน้ำก็ได้ อยู่ไม่ห่างจากตัวเมืองเลยครับ หน้าที่วิทยากรของผมก็จบลงด้วยความประทับใจทั้งเรื่องของ คน นก และข้าว ดีใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของเรื่องราวดีๆและแปลกใหม่แบบนี้ ใครที่สนใจอ่านเรื่องเกี่ยวกับนกกระเรียนพันธุ์ไทยและข้าวออร์แกนิก สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ https://adaymagazine.com/dialogue-33/

‍